Xe ôm công nghệ: Chạy đua với thời gian để “kiếm cơm”
Từng vòng xe lăn bánh trên những cung đường Sài Gòn, ẩn chứa biết bao câu chuyện thú vị được chắp vá nên bởi những người lái xe ôm công nghệ. Qua lăng kính của họ, Sài Gòn hiện lên với muôn vàn sắc thái, từ sự náo nhiệt, sôi động của những con đường đông đúc, nắng nôi giờ cao điểm, cho đến sự bình yên, tĩnh lặng của những con hẻm nhỏ.
Sài Gòn hào phóng với những người làm dịch vụ, thể hiện qua nụ cười hiền hậu, lời chào thân thiện hay ly nước mát miễn phí ven đường. Nhưng bên cạnh đó, Sài Gòn cũng là nơi mưu sinh vất vả, ẩn chứa bao nhọc nhằn của những người lao động.
Tài xế xe ôm công nghệ, với vai trò đặc biệt của mình, chính là những “thị thành ký” ghi chép những câu chuyện đời thường của Sài Gòn. Họ sẵn sàng chia sẻ những trải nghiệm thú vị, những góc khuất ít ai biết đến về thành phố hoa lệ này. Qua những câu chuyện của họ, Sài Gòn hiện lên sống động, chân thực và đầy sức sống hơn bao giờ hết.
Quá 12 giờ trưa, sau bữa trưa vội vàng với ổ bánh mì, anh N.A.T – tài xế Grab Bike – lại bắt đầu chuẩn bị cho cuốc xe chiều. Sài Gòn đang trong mùa khô gay gắt, nắng nóng kéo dài. Giống như anh N.A.T, nhiều tài xế khác cũng bắt đầu hành trình của mình từ sáng sớm, từ 5h30 đến 6h, và miệt mài di chuyển trên những cung đường cho đến tận 7h tối mới về nhà.
Mỗi ngày, chiếc xe Future của anh N.A.T trung bình “nuốt” trọn 200km đường. Để đảm bảo hoạt động hiệu quả, anh phải thay nhớt xe mỗi tuần, thay lốp và phụ tùng hai lần mỗi năm, và sau 3 năm sử dụng, anh sẽ cần đổi xe mới.
“Nhiều anh em chạy xe ôm công nghệ chọn cách ra sớm hơn một chút để nghỉ ngơi vào buổi trưa,” anh T., một tài xế Grab Bike khác chia sẻ. “Tuy nhiên, cũng có không ít người chọn cách chạy xuyên trưa, đặc biệt là những tài xế giao đồ ăn. Để chống chọi với cái nóng oi ả, chúng tôi trang bị đầy đủ khẩu trang, mũ bảo hiểm lớn, bao tay, tất chân và áo khoác, đồng thời bổ sung nhiều nước hơn bình thường.”
Mùa mưa lũ mang đến nhiều thử thách cho các tài xế xe ôm công nghệ như anh Tuấn. Nhiều tuyến đường ngập nặng, đặc biệt là ở quận 4 và quận 7, khiến anh phải lòng vòng cả tiếng đồng hồ mà không thể giao hàng, xe cũng bị kẹt lại.
Để bù đắp thu nhập trong bối cảnh khó khăn, anh Tuấn và nhiều tài xế khác buộc phải chạy thêm giờ mỗi ngày. Họ phải bám trụ trên đường bất chấp nắng hay mưa.
Anh Tuấn chia sẻ, để đạt được mức thu nhập 500.000 đồng ròng mỗi ngày, anh phải chi khoảng 50-70.000 đồng tiền xăng, chưa kể đến chi phí khấu hao, bảo dưỡng xe, thay lốp và nhông xe hai lần mỗi năm.
So với trước đợt dịch Covid-19, thu nhập của anh Tuấn đã giảm khoảng 20% vào năm 2023. Tuy nhiên, anh vẫn cảm thấy may mắn vì vẫn có việc làm.
Nhiều người vẫn cho rằng nghề tài xế xe ôm công nghệ có thu nhập hấp dẫn. Tuy nhiên, anh Tuấn chia sẻ thực tế rằng, không phải ai cũng kiếm được nhiều tiền.
“Có những người anh em chỉ kiếm được 300-400.000 đồng mỗi ngày,” anh Tuấn tâm sự. “Cũng có người kiếm được 600-800.000 đồng, thậm chí 1 triệu đồng mỗi ngày. Riêng tôi, tiền thưởng ngày được 50.000 đồng, thưởng tuần được 350.000 đồng. Tính ra chạy “full” tuần thì tiền thưởng được khoảng 700.000 đồng. Công ty hiện áp dụng 2 mức thưởng, mốc 1 và mốc 2. Tôi đang ở mốc 1, và chưa bao giờ đạt được mốc 2 (thưởng 200.000 đồng/ngày) kể từ khi công ty thay đổi chính sách thưởng.”
Những tài xế như anh T. được gọi là đối tác. Tuy nhiên, đã 5 năm làm việc, anh và những đồng nghiệp mới vào nghề hoặc lâu năm đều không hiểu nhiều về những chính sách cũng như khó mà theo kịp các mức chiết khấu và điều kiện, khoản thưởng cho lái xe. Anh Đ., đồng nghiệp của anh T. chia sẻ:
“Ừ thì cũng cho là cao thật đi. Nhưng cái giá để đánh đổi rất lớn. Để có thu nhập được gọi là chấp nhận được thì phải hoạt động từ 11 tiếng trở lên, chứ chạy 8 tiếng thì chỉ chạy thêm phụ tiền cơm, tiền nhà thôi. Tuy nhiên có một điều không rõ là đối với tài xế xe công nghệ cứ đạt thu nhập trên 100 triệu/năm thì phải nộp thuế thu nhập cá nhân 1.5% nhưng lại không được miễn trừ gia cảnh”.
Vào giữa năm 2013, khi làn sóng thất nghiệp dâng cao, nhiều người đã tìm đến công việc lái xe công nghệ như một giải pháp cho cuộc sống. Làn sóng này đã tạo nên một đội ngũ tài xế khổng lồ, lên đến hàng trăm ngàn người, đồng nghĩa với việc đóng góp một lượng thuế khấu trừ không hề nhỏ cho ngân sách nhà nước.
Anh T., một trong những tài xế ấy, chia sẻ với niềm trăn trở sâu sắc: “Là một người đóng thuế thu hộ cho khách hàng, mỗi năm tôi nộp tới mười mấy hai chục triệu đồng, và hàng trăm ngàn tài xế khác cũng vậy. Chúng tôi mong muốn nhận được sự quan tâm và hỗ trợ từ chính sách của nhà nước.”
Bén duyên với nghề lái xe ôm công nghệ ở độ tuổi 35, anh T. đã không ngại hiểm nguy để chở hàng trăm ký rau cho bà con vùng tâm dịch. Với anh, công việc này không chỉ là mưu sinh, mà còn là trách nhiệm và nghĩa cử cao đẹp.
Anh thích được khám phá đường phố Sài Gòn và cảm nhận về con người Sài Gòn theo góc nhìn của một tài xế xe máy. Đôi mắt nheo nheo cười hóm hỉnh lộ ra trên chiếc khăn trùm mặt kín mít, anh T. nói, “Cho dù nghề làm nghề dịch vụ, cũng gặp người này, người kia”.
“Có người thì thường có mặt trước để chờ chúng tôi. “Khách Tây” luôn đợi tài xế, chứ không để tài xế phải đợi khách hàng. Còn “Khách ta” thì cũng có khách phải chờ dài cả cổ. Có đêm chở một vị khách bị say xỉn, phun luôn hết cả người tôi. Nhưng có khách dễ thương, nhập nhầm địa chỉ đặt đồ ăn, rồi nhắn tin xin lỗi và tặng tôi luôn cả suất cơm trưa đó. Cũng xúc động lắm. Ngày lễ Tết, như sắp 8/3 chẳng hạn, cũng có chút tủi thân, vì mình toàn ship hoa, ship quà mà…. Nhưng được phục vụ người khác là vui vẻ rồi”.