Phát triển du lịch văn hóa: Bắt đầu từ những điều nhỏ bé

Việt Nam được thiên nhiên ưu ái ban tặng “rừng vàng, biển bạc” cùng kho tàng văn hóa truyền thống vô cùng phong phú. Tuy nhiên, so với các quốc gia khác trong khu vực Đông Nam Á, ngành du lịch – văn hóa của chúng ta vẫn chưa thực sự bứt phá và khẳng định được vị thế trên bản đồ quốc tế.

Chỉ cần nhìn sang các nước láng giềng như Campuchia, Lào, Thái Lan hay Myanmar, ta dễ dàng nhận ra “bộ nhận diện văn hóa truyền thống” độc đáo của họ, vang danh toàn thế giới.

Hễ nhắc đến du lịch, những điểm đến này thường hiện lên trong tâm trí du khách trước tiên, khiến Việt Nam đôi khi chỉ được xem như một “điểm dừng chân” tiện lợi trên hành trình khám phá khu vực.

Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc tự hạ thấp bản thân. Việt Nam sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và di sản văn hóa lịch sử đa dạng. Tuy nhiên, so với những biểu tượng như đền Angkor Wat (Campuchia), Tháp That Luang (Lào) hay điệu múa Lăm Vông (Thái Lan), di sản và văn hóa Việt Nam vẫn chưa được khai thác và quảng bá hiệu quả, để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng du khách quốc tế.

Thái Lan, với ngành du lịch phát triển thành công nghiệp hùng mạnh, là điểm đến mơ ước của du khách toàn cầu. Nơi đây thu hút du khách bởi những bãi biển hoang sơ, văn hóa độc đáo, ẩm thực đặc sắc và sự thân thiện của con người. Myanmar, với những ngôi chùa tráng lệ và cố đô uy nghiêm, lưu giữ niềm tự hào và biểu tượng của đất nước. Du khách đến đây không thể bỏ lỡ cơ hội chiêm ngưỡng những di sản văn hóa độc đáo này.

Sức ảnh hưởng mạnh mẽ của ngành du lịch và văn hóa Thái Lan và Myanmar còn được thể hiện qua phim ảnh. Những địa danh nổi tiếng và di sản văn hóa của họ thường xuyên xuất hiện trên màn ảnh quốc tế, thu hút sự chú ý và khơi gợi mong muốn du lịch đến những vùng đất này.

Đây chính là minh chứng cho giá trị to lớn mà ngành du lịch và văn hóa của Thái Lan và Myanmar đã tạo dựng được.

Vậy chúng ta có gì?

Ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, đặc biệt nghiêm trọng tại các khu vực khai thác du lịch, nhất là vùng ven biển. Nơi đây sở hữu bờ biển dài hơn bất kỳ quốc gia nào trong khu vực, nhưng lại đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi hoạt động khai thác du lịch thiếu ý thức.

Thay vì trân trọng và bảo vệ môi trường – “nguồn sống” của du lịch, chúng ta lại đang “bóp nghẹt” nó bằng rác thải và các hoạt động khai thác cạn kiệt.

Thói quen thiếu ý thức bảo vệ môi trường đã ăn sâu vào đời sống của người dân địa phương. Thêm vào đó, chính những người làm du lịch cũng không quan tâm đến việc bảo vệ “sản phẩm” đang nuôi sống họ.

Tình trạng này cần được thay đổi khẩn cấp! Chúng ta cần chung tay nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, hướng đến phát triển du lịch bền vững, góp phần gìn giữ vẻ đẹp thiên nhiên và mang lại lợi ích lâu dài cho ngành du lịch.

Du khách nội địa hay quốc tế, ai cũng từng trải qua cảm giác lo âu, nơm nớp khi đi du lịch tại Việt Nam. Thay vì tận hưởng kỳ nghỉ thư giãn, du khách phải đối mặt với tình trạng “chặt chém”, “móc túi” và “dịch vụ tệ hại”, khiến cho trải nghiệm du lịch trở nên tồi tệ.

Ngay tại thủ đô Hà Nội – điểm du lịch nổi tiếng nhất Việt Nam, du khách phải đối mặt với vô số vấn đề: từ hàng rong chèo kéo dai dẳng, dịch vụ đánh giày “bắt chẹt”, taxi “dắt dọc”, nhà nghỉ, khách sạn “lừa đảo”, cho đến nhà hàng với thức ăn “kém chất lượng” và dịch vụ “thiếu chuyên nghiệp”.

Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm du lịch của du khách mà còn tạo nên hình ảnh xấu về du lịch Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Nói thế, không có nghĩa môi trường du lịch của chúng ta không ổn. Rõ ràng chúng ta cũng có những điều hấp dẫn du khách quốc tế. Phong cảnh đẹp, món ăn đa dạng và rất ngon, người dân khá thân thiện và chi phí, xét cho cùng là rẻ, hợp túi tiền với du khách…

Tôi đã từng chứng kiến những khách du lịch nước ngoài đứng xếp hàng dài, kiên nhẫn chờ đợi hàng giờ đồng hồ để mua những dịch vụ ở Hà Nội, và hoàn toàn vui vẻ.

Trong rất nhiều cuộc họp của ngành du lịch mà tôi có cơ hội tham gia, những người có trách nhiệm thường “đao to búa lớn” khi đề cập đến phát triển du lịch. Phải làm thế này, phải làm thế kia. Ai cũng nhìn ra vấn đề của ngành du lịch Việt Nam, nhưng quan trọng nhất là cụ thể phải làm gì và làm như thế nào? Thay đổi ra sao, từ những điều nhỏ nhặt nhất thì chúng ta lại chỉ dừng trên bàn họp.

Thêm một ví dụ, dù không phải là “sản phẩm du lịch” chính thống nhưng cũng gây ra sự chú ý của toàn xã hội cũng như trong cộng đồng du khách quốc tế, khi đến Hà Nội, là “xóm đường tàu”, một đoạn đường tàu chạy qua khu phố cổ. Nơi này bỗng dưng thu hút khách nước ngoài một cách kỳ lạ.

Họ truyền tai nhau về điểm đến này, đến mức rất nhiều trang du lịch quốc tế đều nhắc như một điểm phải đến khi tới Hà Nội.

Và chúng ta làm gì? Tất nhiên là cấm. Việc cấm du khách vào đây cũng có lý do của cơ quan chức năng là để đảm bảo an toàn.

Câu chuyện về người bạn du lịch Hàn Quốc và điểm đến “check-in” nổi tiếng là minh chứng cho sức hút tiềm ẩn của du lịch địa phương. Thay vì tranh luận về việc cấm hay không cấm, chúng ta hãy tập trung vào việc phát triển sản phẩm du lịch từ những điều tưởng chừng nhỏ nhặt.

Hãy tưởng tượng một người bạn phải di chuyển hàng trăm cây số, sử dụng nhiều loại phương tiện chỉ để đến một địa điểm “hot” trên mạng xã hội. Nơi đó chỉ có một cái lều vọng cảnh để chụp ảnh, xung quanh không có gì đặc biệt để khám phá. Vậy điều gì khiến nơi đây thu hút du khách?

Câu trả lời nằm ở khả năng “biến hóa” những điều bình dị thành trải nghiệm độc đáo. “Người ta” đã thành công tạo dựng điểm đến hấp dẫn, trong khi chúng ta, sở hữu “rừng vàng, biển bạc” và những giá trị văn hóa độc đáo, lại chưa khai thác hết tiềm năng.

Liệu có phải vì sự tự ái, tự ti khi người nước ngoài tìm đến những nơi “nhếch nhác, nghèo khó” để khám phá văn hóa?

Hầu hết du khách khi đến vùng đất mới không chỉ mong muốn nghỉ ngơi hay tận hưởng dịch vụ, mà còn muốn tìm hiểu về con người, lối sống, văn hóa và lịch sử nơi đó. Chính những điều “nhỏ nhặt” trong đời sống thường nhật lại mang sức hút kỳ lạ với du khách.

Hãy thay đổi cách nhìn nhận, khai thác tiềm năng từ những điều bình dị. Phát triển du lịch địa phương không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa độc đáo của quê hương.

Xem thêm: Áp lực tham vọng: Liệu cha mẹ đang “kìm hãm” tuổi thơ của con?